Das Kapital orðin metsölubók aftur!

Ég las á fréttavef BBC í gær að bókmenntaverk Karl Marx Das Kapital væri að verða metsölubók. Í Þýskalandi hafa bækurnar flogið úr hillum bókaverslana undanfarna 12 mánuði. Blöð í Kanada gerðu þessu einnig skil í byrjun vikunnar. Bækur Charles Dickens hafa einnig fengið comeback í Bretlandi að undanförnu. Jyllandsposten skrifar að Das Kapital sé sérstaklega vinsæl meðal ungs fólks.

Ætli þetta sé merki um breytta tíma?

Ekki síður athyglisvert að lesa tíu ára grein nóbelsverðlaunahafans Krugman

Íslands syndrómið er auðvitað leið nafngift afþví að hún mun hugsanlega leita í hagfræðibækur framtíðar sem dæmi um mistök í hagstjórn. Mér finnst hinsvegar alveg jafn áhugavert að lesa tíu ára gamla grein hins nýverðlaunaða nóbelshagfræðings Paul Krugman um hvaða atferli fór af stað fyrir tíu árum síðan í fjármálakreppunni í Asíu. Þó að Krugman hafi stolið hagrænni landfræði, sérgrein innan landfræðinnar og kalli sinn fagkima í hagfræðinni landfræðilega hagfræði, þá er ekki upp á hann að klaga að hann er með meistaralega greiningu á ástandinu í Asíu fyrir tíu árum síðan  - eitthvað sem kallast verulega á við nútímann á okkar breiddargráðum, verður að segjast.

Jæja, ég ætla að grúfa mig yfir gamlan doðrant úr vestri - hálfgerða biblíu úr námi mínu - The Capitalist Imperative - Territory, technology and Industrial Growth - og lesa nýjustu útgáfu Norsku hagstofunnar á The Economy of the North.  Kannski rifja ég eitthvað upp sem ég var búin að gleyma - Því minni fólks er ekki óbrigðult, eins og núverandi og fyrrverandi fjármálakreppur eru óyggjandi dæmi um.

Íslands-heilkennið

Björgunaraðgerðir ekki nóg meðan að afleiður eru til í fjármálakerfinu

Margt bendir til að björgunaraðgerðir einstakra ríkja á fjármálakerfi sínu sé ekki nægilega róttæk aðgerð til að stemma stigu við alþjóðlegu bankakreppunni. Ég hef hingað til horft á fulltrúa Schiller Stofnunarinnar sem einskonar sértrúarsöfnuð, en eftir að hafa hlustað á viðtal við Tom Gillenberger sem leiðir samtökin í Danmörku er ég farin að halda að það þurfi að breyta forsendum fjármálakerfisins mun meira en reynt er að gera nú.

Það þarf að uppræta úr kerfinu spákaupmennsku elementið en samt tryggja að flæði fjármagns milli landa sé til staðar og að hið raunverulega hagkerfi byggt á atvinnugreinum og verðmætasköpun framleiðslu á ólíkum sviðum geti starfað eðlilega. Til þess að það sé hægt þurfa þjóðir heims að setjast saman líkt og bandamenn BNA gerðu í lok heimstyrjaldarinnar síðari og móta leikreglur fjármálakerfisins. Þar þurfa nú Rússland, Kína og Indland að koma að borðinu til að hægt sé að koma í veg fyrir að enn nýjar kreppur í kerfinu sverfi að fólki.

Derivatives eða afleiður í fjármálakerfinu eru enn að ógna fjármálakerfum landa og geta ef ekkert verður að gert valdið hruni hins kapitaliska hagkerfis til grunna.  Sumir spá því að við séum einungis fyrsta þjóðin af mörgum sem á komandi vikum tekst á við nær gjaldþrot.

Sjá viðtal

Eins dauði annars brauð!

Það eru áhyggjuvekjandi horfur sem blasa við okkur þessa dagana.  Ég tek undir orð Gunnars. En við erum víst ekki eina fólkið á jarðkúlunni sem lifir með dvínandi horfum í efnahagsmálum þessa dagana.

Mér er ekki ljúft að setja hér inn vídeó sem sýnir á hispurslausan hátt hvað Bandaríkjamenn í Suður Kaliforníu eru að upplifa þessa dagana. En vegna upplýsingarinnar set ég það samt inn.

 Foreclosure Alley

Staðan verri en af er látið

Lán í óláninu

Vonandi er orðrómur miðlað af Financial Times um að alþjóða gjaldeyrissjóðurinn ætli ekki að rústa innviðum íslensks samfélags sem skilyrði fyrir láni, réttur.

Bendi á greinar í information um erfiða stöðu íslenskra stjórnvalda í alþjóðasamfélaginu.

Óska eftir 6 milljörðum dala

Hugmyndir, hugarflug og samvinna

Hvert einasta dagblað nágrannaþjóðanna sem ég hef lesið undanfarið hefur haft greinar um þjóðfélagsástandið og í nær hverri einustu er niðurlag greinarinnar að nú sé orðið ódýrara að borga fyrir vörur á Íslandi en áður. Sænskur blaðamaður taldi sig t.d  heppinn að geta keypt kampavín ódýrara hér á landi en í sínu heimalandi og svo mætti lengi telja fleiri skondnar sögur. Þetta eru því uppgangstímar hvað varðar ímynd verðlagsins þó það sé okkur dýrkeypt.

Mig langaði að segja frá tveimur fundum sem ég tók þátt í um helgina. Annað var fundurinn Hugspretta - landnám nýrra hugmynda sem haldið var í Háskólabíó á laugardaginn. Hitt var sjálfbær nýsköpunarfundur Háskólans í Reykjavík og átaks Bjarkar Guðmundsdóttur sem haldinn var í HR í gær.

Báðir fundirnir voru afar skemmtilegir og innblástur og juku trú mína á að við getum allavega verið stolt yfir hugmyndaríkidómi fólks sem hér býr. 

Á fyrri fundinum voru fjölmargir fyrirlesarar sem stöppuðu stáli í fólk, m.a. Forsetinn, Björk, Guðjón kenndur við OZ, Íþróttaálfurinn Magnús Scheving, Hrund Andradóttir umhverfisverkfræðingur og Auður Eir. Auður óskaði þess að gildi samfélagsins á því sem hún kallaði umhyggjustörf myndi breytast til hins betra og að í þau störf sem áður hefði verið mannekla í vegna þenslunnar streymdi nú hæfileikaríkt fólk með hugmyndir í meira mæli en áður. Vonandi rætist þessi ósk Auðar. 

Síðan tóku við hugmyndahópar sem ræddu um mögulega nýsköpun á sviðum sem áheyrendur í sal höfðu stungið upp á að við ættum möguleika á að þróa. Þetta var alveg sérstaklega ánægjulegt. Bæði var gaman að hitta fjölbreytilegt fólk sem sannfærði mig um að okkur er öllum hollt að líta út fyrir eigin kunningjahringi og spjalla við aðra en þá sem við erum vön og gleðilegt að heyra sjónarmið fólks úr mörgum öðrum áttum en því umhverfi sem maður sjálfur velkist í alla daga.

Ég var í hópi sem átti að ræða fjölskyldu og gróðurhúsaræktun. Margar góðar hugmyndir voru reifaðar og við fórum út glaðari. Vonandi verður þessu átaki fylgt eftir og vonandi geta einhverjar af hugmyndunum sem að 15 hópar mótuðu þennan dag orðið blómstrandi atvinnurekstur.

Á fundinum í gær í HR voru líka frummælendur sem allir höfðu eitthvað áhugavert fram að færa, síðan var skipt í umræðuhópa og ég sat ásamt mörgu góðu fólki í samræðuhóp um ferðamál. Eins og daginn áður var ekki komið að tómum kofanum í skoðanaskiptum og frásögum fólks við borðið. Það var einstaklega ánægjulegt að heyra bæði reynslu af sjóstangveiði á sunnanverðum Vestfjörðum (flutt af Ólafi Sveini Jóhannessyni) og um áform norðanmanna á stofnun Heims Norðurhafa á Akureyri (flutt af Hreiðari). Margir reynsluboltar úr greininni sátu við borðið t.d Anna G. Sverrisdóttir og Ásbjörn Björgvinsson ofl. Sigrún Birgisdóttir arkitekt og meðlimur vatnavina og gamall leiðsögumaður hafði skemmtilega sýn á hvernig við gætum unnið betur saman þvert á hreppa, fagleg landamæri og áhugamál.

Umræðurnar voru skemmtilegar og við komum út ríkari af hugmyndum og sögum. Vonandi blómstrar eitthvað gott út frá því.

Að lokum langar mig að segja að ég skil að margir séu reiðir en ég reyni allavega sjálf að hefja mig upp yfir reiðina með því að anda gegnum nefið, og spyrja sjálfa mig hvað Búdda eða Dalai Lama hefði gert í sömu stöðu.  Ég er reyndar ekki yfirlýst búddatrúar en mér finnst reyndar sú trú oft hafa skynsamari nálgun á vandamálum en hin kristna trú sem er öllu herskáari og ýtir alltaf undir einhvers konar skömm. 

Ísland er spennandi land að búa á og heimsækja þrátt fyrir allt.

Ísland á hagstæðu verði

Ný þjóðfélagsskipan með öðrum forgangsmálum - er það útópía?

 

Ég las áhugaverða grein í dag í danska dagblaðinu Information um að í næstu viku myndi umhverfisáætlun Sameinuðu þjóðanna birta skýrslu þar sem því er haldið fram að ný hagskipan með afturhvarfi frá einhæfri áherslu á auðmagnshyggju og spákaupmennsku gæti fært hagsæld að nýju. Þar sem endurdreifing fjármagns fókuseri á sjálfbæra atvinnusköpun og ný tækifæri til hagvaxtar.  Því er haldið fram að hægt væri að skapa um milljón störf í grænni framleiðslu. Það hljómar vel, en í dag eru mörg ljón í veginum fyrir því að mönnum takist að halda sjónar á því.

Á tímum hamfara í fjármálakerfi iðnríkjanna hafa fulltrúar þjóðanna ekki sparað orkuna í það að reyna að viðhalda og spyrna við hruni bankakerfisins. Þessar áhyggjur hafa gegnsýrt fréttaflutning, þjóðfélagsumræðu og andlegar kyrnur fólks undanfarnar vikur og ógna því að umræða um langtíma úrræði við loftslagsbreytingum og sjálfbærni áform fái tilhlýðilega athygli.

 Fjármálakreppan og hagræn niðursveifla á alþjóða vettvangi munu líklega gera alþjóðlegum samningum um metnaðarfulla loftslagssáttmála erfitt fyrir á áformuðum heimsfundi um loftslagsbreytingar í Kaupmannahöfn að ári. Leiðtogar ESB aðildarlandanna  settu málefni um loftslagsmál einmitt til hliðar á fundi þeirra í gærkvöldi af því að lönd eins og Pólland, Þýskaland og Ítalía eru svo á barmi örvæntingar efnahagslega. Frakkland sem leiðir ESB samstarfið í ár og embættismenn þeirra þurftu að gefa upp á bátinn að ná samkomulagi um skjal sem unnið hafði verið að um þessi mál.

Samkvæmt Information er Yvo de Boer sem gegnir stöðu yfirmanns Loftslagsstofnunar Sameinuðu Þjóðanna talsvert áhyggjufullur yfir að fjármagn heimsins verði fyrst og fremst notað til að halda núverandi banka- og fjármálakerfi fljótandi (þó ljóst sé að sjálft kerfið hafi byggt á ósjálfbærum forsendum; mín athugasemd) og að það muni hafa neikvæðar afleiðingar fyrir fátækt í heiminum.  Hann telur að slíkar aðgerðir muni geta gert stöðu hinna fátækustu af þeim fátækustu enn verri en nú er og þarmeð gert þróun í átt að jafnari kjörum milli suður og norðurs að engu. Vandinn er að flestar fjárfestingar hafa haft skammtímafókus en ekki langtíma markmið un endurfjárfestingar í sjálfbærri þróun og hinum raunverulegu verðmætum.

Sú hugsanavilla tröllríður öllu að peningar séu allt eða eins og enskurinn segir "money makes the world go round". Náttúran býr til verðmæti, en peningar eru aðeins afleiða af henni. Vistkerfi, fjölbreytileiki náttúru og náttúruauðlindir eru uppsprettur ríkisdóms hvar sem er á jarðkúlunni. Nick Nuttall sem vinnur fyrir umhverfisáætlun Sameinuðu þjóðanna spyr: Afhverju er orkustyrkjum að 300 milljarða dollurum enn haldið úti í Ameríku sem að fyrst og fremst nýtast jarðefniseldsneytis-öflun. Slíkir styrkir gleðja fyrst og fremst orkufyrirtæki í jarðefniseldnseytisöflun og vinnslu og verða því ekki til að gleðja eða hvetja til  nýsköpunar í annars konar orkutækni og er heldur ekki hvetjandi fyrir orkusparnað né heldur fyrir skynsamar aðgerðir í loftslagsmálum.

Fyrrnefndur Nuttall telur að ef að heimsþorpið/alþjóða samfélagið getur ekki sýnt frammistöðu sína í aðgerðum sem að koma í veg fyrir skort í tengslum við náttúru-auð er illt í efni. Í næstu viku mun í London verða kynnt skýrsla undir nafninu New Green Deal sem að setur á oddinn málefni þessi.

Það er auðvitað slæmt ef að lánafjármagnskreppa og bankakreppa verða einhverskonar fjarvistarsönnun fyrir að taka á hinum raunverulegu málum.

Svona ein nóta í lokin. Ég tel reyndar að við Íslendingar eigum góðar stoðir í orkunni og sérstaklega ef við berum gæfu til að beina sjónum okkar víða að orkuöflun - mér sýnist á öllu að við séum að fara í þann farveg...en geri ráð fyrir að þau mál verði áfram umdeild. Fjárfestingar í grænni orku eru okkur mikilvæg - við stöndum betur en margar aðrar þjóðir hvað það varðar (og þá ekki síst Bandaríkjamenn, Pólverjar, Þjóðverjar, Ítalir og margar fleiri stórþjóðir).

Sjá grein í fullri lengd

Litla stúlkan með eldspýturnar

Ja fussum svei, ja fussumsvei, mig furðar þetta rót - í hverju skoti skúm og ryk og skran og rusl og dót. Meira að segja litla stúlkan með eldspýturnar fékk nú að horfa inn um gluggann í ævintýri H.C. Andersen þar sem fólk reif í sig veigarnar á jólunum. Það er nú fokið í flest skjól þegar að ekki er einu sinni hægt að skoða töskur og láta sig dreyma. Reyndar á hún Sigrún Thorlacius vinkona mín eina flottustu kventösku norðan Alpafjalla (sem ég veit hún keypti í London), svo hún hefur bara verið að skoða. Ja, fussum svei.

Rekin úr búð í Danmörku

Munu konur bjarga bankakerfinu?

Mér var send frétt úr Börsen í morgun sem hélt því fram að íslenskar konur sem að takmörkuðu leyti hefðu tekið þátt í uppblásinni montkeppni strákanna þyrftu að lyfta grettistaki til að taka til eftir strákana, en það myndu þær væntanlega gera. Ég finn til með þeim starfsmönnum sem að missa vinnuna engin spurning, því að okkar grunn atvinnuleysisbótakerfi getur engan veginn tekist á við fjöldaatvinnuleysi eins og nú er. Ég geri ráð fyrir að við þurfum að hugsa almannatryggingakerfið upp á nýtt og þar með tilhögun atvinnuleysisbóta.

Sjá frétt

bestu kveðjur úr Hólminum þar sem bæði er gott að vera, yndislegt veður og jákvætt og skemmtilegt fólk. Það er hreinlega minna stress hérna á landsbyggðinni, mæli með því að bankastarfsmenn og aðrir sem hafa verið undir óvenjumiklu andlegu álagi undanfarið skelli sér í friðarferð úr borgariðunni.

Tæplega 100 missa vinnuna

Hvernig urðu þessir peningar til?

Trúkerfi í fjármálahagkerfi riðar til falls. Það gera allar bólur sem eru innantómar ekki er innistæða fyrir.

Sjá áhrifamikið vídeó sem útskýrir m.a. hvernig stofnanir vestræns samfélag urðu meðvirkar (kóuðu) bóluna og hvernig peningar sem aldrei voru til urðu hluti af fjármálakerfinu.

Linkur

http://video.google.com/videoplay?docid=7065205277695921912&hl=en