Hvernig væri ad taka jákvædan pól í hædina?

Thetta er hreinræktadur vandalismi, enginn spurning um thad.

En er ekki hægt ad vera med mótvægisadgerdir, t.d koma upp samkeppni i listsköpun á húsveggjum á einskismannslöndum borgarinnar sem er svo óskaplega mikid af, bakhlidar bílskúra og annad ljótt grátt steypuvirki sem freistar sem krotflötur.

Bara hugmynd - hvernig væri ad snúa neikvædni upp í jákvædni og bjóda skemmdarvörgum birginn med hlátri og skemmtun.  Thannig er hægt ad hía á leidindadurga.

Röktu slóð krotaranna frá miðborg upp í Hlíðar

Costa del Steypa

Ég hef aldrei orðið vör við að danskar vinkonur mínar létu aftra sér að vera berar að ofan í sólbaði við strendurnar. Ég er hinsvegar svo brjóstastór frá náttúrunnar hendi að ég mér hefur aldrei almennilega liðið vel að vera berbrjósta á ströndinni.

Að vera berbrjósta í sundlaugum, sem í Danmörku eru flestar innandyra og hundkaldar, get ég ekki alveg séð að sé frábær mótívation til að sýna fram á "JAFNRÉTTI" með því að bera sig. Það mun ekki hafa áhrif á mig svosem en ég sé berlega fyrir mér að tútturnar mæta sem leggja mikið í að sýna sig og sjá aðra.

Danir og kynlífsfrelsið er annars kapítuli útaf fyrir sig. Við Íslendingar erum hreinlega algerar teprur við hliðina á þeim.

Ég hélt ég væri orðin ein af þessum ósýnilegu miðaldra konum sem lufsast bara svona áfram einhvern veginn, en lenti í því í gærkvöldi að ungir karlmenn uppúr tvítugu hópuðust í kringum mig og sýndu frekar aktívan áhuga á einhverju öðru en bara kurteisislegu spjalli. Ég verð að viðurkenna að þetta var nú bara svolítið hressandi fyrir egóið. En innri rödd skynseminnar hrifsaði í mig um leið, ég fór að hugsa um bíómyndina Mr.Robinson og bíómyndina hans Erly vinar frá Brasilíu um brasilískar hefðir af þessu taginu. Mér varð bara ekkert um sel, ætla nú ekki að fara að bendla mér við pædófílu.  Í augum dananna (Sören var sárhneykslaður á mér) var ég afskaplega tepruleg við aumingjans strákana.

Konur mega bera brjóstin í Kaupmannahöfn

Stöðugur og gegnsær fjármálamarkaður!

Poul Nyrup kallar hina nýja fjármála-verkfræði kasínóhagfræði og gerir greinarmun á henni og því sem hann kallar hið raunverulega hagkerfi. Það má að því leyti færa til sanns vegar að sú bókfærslu kúnst sem hefur verið stunduð í nýju fjármálaverkfræðinni er áhættusæknari að markmiðiði og leitast er í fæstum tilfellum við að ná gegnsæi eða stöðugleika. Alþjóða lánamarkaður er gott dæmi um að fjármálageirinn er ekki beinlínis gegnsær, lánamarkaðurinn er fullur af ógegnsæjum afleiðum (derivatives) og endurskilgreindum lánum (re-packaged debt).

Samkvæmt alþjóða gjaldeyrissjóðnum er magn útistandandi lána afleiða (kann ekki íslenska orðið, afsakið það - hið enska er credit derivatives) ein megin ástæða fjármálaóróans í augnablikinu þar eð upphæð útistandandi lána á alþjóða grundvelli 25 faldaðist á tíu árum (frá 1997-2007) og frá árinu 2004-2007 tífaldaðist upphæð lána í 620.200 milljarða bandaríkjadala. Allir sem að hafa lært lagið á sandi byggði hygginn maður hús (úps eða var það öfugt, á sandi byggði heimskur maður hús) átta sig á að slík þróun getur aldrei orðið sjálfbær eða viðvarandi. 

Anatómía núverandi "kreppu" liggur því í samspili einkahlutafélagssjóða (private equity funds), fjárfestingarbanka og félaga sem lánað hafa áhættufé, vogunarsjóða, greiðslumats og svo gikknum sem hljóp af skotinu og sprengdi væntinga-sápukúluna, allskyns sub-prime lánum sem ameríski markaðurinn var víst fullur af (og reyndar fjármálamarkaðir mun fleiri þjóða) (þeir eru enn að auglýsa í dönsku sjónvarpi frá GE og einhverjum öðrum um lán eins og það sé bara hið besta mál).  

Í slíku ástandi er auðveldara að álykta að kenningar Joseph Stiglitz um mishverfar upplýsingar eigi betur við en nýklassískar hagfræðikenningar um fullkomið upplýsingaflæði. Stiglitz taldi að markaðshagkerfi einkenndist af mishverfum upplýsingum (sumir hefðu meiri upplýsingar en aðrir), markaðs óhófi (market abuse), innherjaviðskiptum og vöntun á trausti.

Þa er umhugsunarvert að við erum í þeirri stöðu í dag að stóru leikmenn hnattvæðingarinnar einkahlutafélagasjóðir eru svo voldugir í dag að fimm stærstu eru jafnvirði Rússneska og indverska þjóðhagkerfisins til samans.

Einkahlutafélagasjóðir Evrópu eru jafnvirði cirka 2000 milljarða danskra króna  og gætu því í raun keypt 20 Evrópusambandslönd tvisvar sinnum eða svo.

Vandinn við einkahlutafélagasjóðina er að þeir eru ógagnsæir á sama tíma og þeir eru um helmingur af hinum hnattvædda fjármálamarkaði.   

 

Á tímum græðginnar!

Kæru samlandar!

 Ég hitti fyrrverandi landsföður og forsetisráðherra dana á mánudagsmorgun Poul Nyrup Rasmussen þar sem hann rakti með eigin orðum framgang fjármálaspekulanta í skjóli  frjáls hnattvædds hagkerfis þar sem beinar erlendar fjárfestingar og ekki síst ný fjármálaleg verkfræði (keine hexerei) þróaðist. Poul Nyrup hefur skorið upp herör gegn sérstaklega fjármagnssjóðum (capital funds). 

 Ég ætla að fjalla frekar um bæði nýja bók sem hann var að gefa út um málefnið, nýtt frumvarp sem hann hefur lagt fyrir Evrópusambandsþingið um málið og fyrirlesturinn á næstu dögum.

Ég ber mikla virðingu fyrir Björgólfi vegna þess að hann er sannur en eftir stendur samt smá vandamál þegar hann heldur fram að þjóðin eigi nú að koma sér upp þjóðarsjóð, í ljósi yfirstandandi kreppu. Vandamálið er að íslendingar hafa verið að upplifa að gömlu fyrirtækin sem á vordögum lýðveldisins urðu einmitt til vegna krafta og hlutabréfakaupa almennings voru tæmd af verðmætum í sameiningum og yfirtökum, stokkuð upp í minni hluta rekstrarstarfsemi og eitthvert fjárfestingarfélag að baki starfseminni (group eitthvað). Icelandair er gott dæmi og svo væri hægt að halda áfram. Allt þetta hefur orðið til þess að allir með smá reynslu og eitthvað milli eyrnanna ættu að vera skeptískir.

Það sem eftir stendur er að með löggiltri bókfærslu með kreatívum töktum hafa mörg stoðfyrirtækja íslendinga verið tæmd að auði á síðastliðnum misserum. Hvernig er hægt að endurvekja trú almennings á samhug á þeim forsendum? 

 

 

Íslendingar komi sér upp þjóðarsjóði

Jónas Hrafn 17 ára!

Það eru 17 ár síðan að hann Jónas Hrafn fæddist fimm mínútur í hálf tólf eftir 36 stunda raunir móðurinnar sem hafði verið sett í gang vegna þess að það var farið að líða á þriðju viku áætlaðrar fæðingar og spítalafólkið eitthvað hálf hrætt við að barnið væri farið að líða næringarskort inn í fylgjunni. Pálmi Jónasar, vinur minn sagðist vera svo ánægður með að hann hefði ekki fæðst eftir miðnætti, því þá hefði hann átt sama afmælisdag og Hitler. "Thank god for that!"

Barnið var heilbrigt sem betur fer og er nú í kórferð með Kór Menntaskólans við Hamrahlíð, blessaður.

Ég hringdi í hann í morgun milli hálfátta og átta í morgun og söng fyrir hann danska afmælissönginn enda mun frumlegri en sá íslenski. Hann bar sig vel, taldi daginn ekkert sérlega merkilegan og hann finndi nú ekkert sérstaklega til neinna breytinga, nema ef vera skyldi að lungnabólgan sem hann kom sér upp í síðustu viku væri í rénum vegna pensilínsins. Ég, dramadrottning af guðs náð, felldi nokkur tár við þessi tilsvör. Hann er svo hugrakkur og duglegur.

Fyrrverandi tengdamamma mín sagði alltaf, mömmurnar eiga líka afmælisdag þegar börnin eiga það, vegna þess að tilkoma barnanna var svo stór viðburður. Það er gaman að vera mamma, þó ég sé í fríi sem slík um þessar mundir og eiga að minnsta kosti þrjá afmælisdaga á ári. 

Fór til Tromsö og keypti sippuband

Ég var á fundum í Tromsö. Hitti margt gott fólk og ræddi breytingar í strandsamfélögum. Hitti Jahn Petter gamlan vin min, nú fræðimann við Norsk Fiskerihögskole, og Hermann (íslending). Það var kallt veturinn var að byrja af alvöru í Tromsö, 90 cm snjólag þakti bæinn sem er aðlaðandi, sætur og þrátt fyrir að 60 þúsund manns búi í þessum iðandi háskólabæ, finnst manni maður samt vera að fara um smábæ. Maður skynjar hann eiginlega frekar eins og samsuðu af Ísafirði og Akureyri en tugþúsunda manna borg. Nema hvað, fyrst ég var þarna og var að láta mér leiðast síðustu tvo tímana áður en ég átti að fljúga til baka, keypti ég mér fenalaar (þurrkað lambakjöt) og sippuband. Nema hvað!

Framsaga ekki málið!

Ástæðan fyrir vinsældum danskra þáttaraða er ekki framsaga leikarana dönsku heldur sú stemning sem dönsku þáttagerðarfólki tekst að ná fram í söguþræði þáttanna. Jótar tala talsvert öðruvísi en Kaupmannahafnarbúar og því er mögulegt að þeim finnist framburður leikaranna erfiður þar eð flestir danskra leikara eru af höfuðborgarsvæðinu. Danir eru í heild ekki nógu spenntir fyrir leik með orð eins og íslendingar og auðvitað ætti að vera hægt að nota framburð sem aukakrydd í þáttagerð, t.d mállýskur eins og tíðkast á Als á Suður Jótlandi en þá er reyndar nánast öruggt að fæstir myndu skilja hvað færi fram nema með undirtextum.

Ég hef ekki enn séð sommer, en er aðeins búin að fylgjast með Album sem Helle Joof leikstýrir og það eru hreint alveg frábærir þættir. Ætli það væri ekki eitthvað annarlegt ef að einhver gullaldar danska frá fjórða áratug síðustu aldar væri notuð í þeim þætti. Veit það ekki, finnst þó bara að öllum sé hollt að leggja eyrun við og njóta stemningarinnar frekar en að kverúlantast yfir málfari. 

Danskan torskilin

Du levande!

Það er langt síðan mér hefur kitlað eins í hláturtaugar og magann eins og á bíósýningunni í gær þegar ég fór að sjá sænsku bíómyndina du levande sem er í leikstjórn eins besta leikstjóra samtímans þar í landi, Roy Anderson. Þetta er algjört meistaraverk. Dregnar eru fram svona jaðartýpur í sænsku samfélagi og spaugilegar uppákomur í sérkennilegum og bældum samskiptum milli fólks er gert skil. Það er einfaldlega skipun að þessi mynd verði sýnd í íslenskum bíóhúsum. Ég skil einfaldlega ekki alveg hvernig leikstjóranum hefur tekist að finna þessar týpur.

 Hérna er linkur á trailerinn, en ég er ekki enn búin að læra að setja video inn á bloggið. 

 

Fólk er grámyglulegt og stórskorið svipað og í myndunum hennar Karólínu Lárusdóttur. Þunglamalegur og grár stofnanabragur sænskra bygginga fær gott pláss í myndinni. Mig kitlar enn í magann.

Danskir menn tilfinningalega opnari en íslenskir bræður!

Ég er búin að vera að endurnýja kynni við gamla skólafélaga og vini. Hitti Kenneth gamlan skólabróður minn í lestinni í dag sem nú er lektor við Hróarskelduháskóla í karlmennsku og kynjafræðum. Við skiptumst á upplýsingum á gömlum sameiginlegum vinum. Síðan spjölluðum við um lífið og tilveruna og hann sagði mér frá börnunum sínum, síðasta skilnaði og tilfinningum sem bærðust með honum í kjölfarið, og hvernig hann væri að takast á við það um þessar mundir. Ég er búin að vera að vinna með Sören sem var að missa mömmu sína um daginn. Hann er búin að vera að segja mér frá undanförnum ástarævintýrum, tilfinningum í tengslum við móðurmissi og almennt lífsins málum. Jóakim gamall skólafélagi sem nú er á krossgötum vegna þess að nýja kærastan hans er ófrísk og hann mun allt í einu breytast úr föður eins barns í fjögurra barna föður og er ekki alveg með doktorsstyrk í höfn enn hefur leitað mikið til min með andlegan styrk, held ég, og bara svona samveru almennt. Við Sören fórum í bæinn í gær að hitta Samal, þjóðskjalavörð færeyinga og okkar gamla vin frá því í náminu. Hann er nýskilinn eftir tuttugu ára samband og hafði þörf fyrir að ræða það þó það væri allt á rólegri nótum.

Ég er eiginlega alveg paff yfir öllum þessum umræðum um mikilvægari málefni lífsins við þessa gömlu félaga mína, því ég held hreinlega að íslenskur karlmaður myndi aldrei setjast með gamalli vinkonu/félaga og eiga svona auðvelt með að velta upp tilfinningalegum málefnum.

Ég verð að viðurkenna að ég kann ágætlega við einlægni í samskiptum og ég túlka þetta á þann veg að danskir karlmenn séu almennt meira í tengslum við eigin tilfinningar, allavega eiga þeir auðveldara með að tjá þær en íslenskir bræður þeirra. Við erum jú einu sinni bara mannfólk öll saman, lifum við sorgir og gleði, háflæði og fjöru eins og lífsins gangur er. Mér finnst allavega undursamlegt að vita að karlmenn lifa og hrærast, gleðjast og syrgja, eins og ég. 

Barnið ekki feigt!

Ég skil vel að móðirin hafi fengið taugaáfall. Ég átti barn frekar ung. Margar aðstæður urðu þess valdandi að ég þrjóskaðist við í háskólanámi mínu frá því barnið var fjórtán daga gamalt. Ég þurfti að keyra um 40 km leið með lest í háskólann á hverjum morgni og hverju kvöldi heim aftur. Einu sinni sem oftar var ég pínulitið of sein og kom hlaupandi með barnavagninn eftir lestarpallinum þegar lestin var að koma aðvífandi að. Ég missti jafnvægið eitt augnablik og barnavagninn tók stefnuna niður í brautarteinagryfjuna. Til allrar hamingju voru aðrir farþegar nægilega viðbragðsfljótir til að aftra vagninum frá því að hrynja niður beint fyrir framan flautandi lestina. Sonur minn hinsvegar, sem var festur í vagninn með beisli og hékk nú útúr vagninum þar sem lestin strauk hann náði vart andanum. Ég hef oft hugsað um það síðan hversu heppin við vorum og hvað hurð skall nærri hælum. Mikið er gaman að heyra að kraftaverk geta gerst eins og fréttin um þetta litla barn hermir.

Smábarn lenti undir lest og lifði af