Áhugaverð tilraun en sérkennileg hugsun

Maðurinn sem ætlar að gera tilraun á sjálfum sér og lifa á matargjöfum frá t.d veitingahúsum er einn á báti. Hann hefur ekki fyrir nokkrum að sjá nema sjálfum sér. Ef hann hefði fyrir öðrum að sjá myndi hann væntanlega átta sig á því að maður verður að skila inn framlagi í samfélagið á einn eða annan hátt til að geta verið umbunað í samfélaginu. Hann nefnir ekki að hann ætli að leggja nokkuð af mörkum sjálfum til að afla sér fæðu annað en að lifa á umhverfinu og góðvild t.d veitingastaða.

Það í sjálfu sér er ósjálfbær hugmynd. Í okkar samfélagi/samfélögum hefur kapitalismi skilyrt hegðun borgarana og mun væntanlega halda áfram að gera það um ókomin ár þar eð viðskiptakerfið sem við lifum við hefur verið peningakerfi síðustu nokkur hundruð árin. Forræðishyggja nýfrjálshyggju kapítalismans hefur þó gjörsamlega tröllriðið bæði samfélögum og fólki og nú síðast stefnt þjóðarskútunni í nær kaf. 

Það er því öll ástæða til að huga að alternatívum staðbundnum viðskiptakerfum til að lifa af.

LETS er áhugavert kerfi sem gengið hefur býsna vel víðast annars staðar en á Íslandi. Þegar ég bjó í Kanada kynntist ég því aðeins en þá fungeraði til dæmis í gegn um ýmiskonar skipti. Ég lána þér íbúðina mína í Toronto og þú ferð í helgarferð til suður Ontario og gistir i íbúðinni minni til að mynda. Ég var líka meðlimur í innkaupasamtökum á útivistarútbúnaði sem hét Mountaineers co-op og gekk út á að maður borgaði visst árgjald og síðan gat maður farið í búðina sem var í nokkrum borgum Kanada og fengið ódýrari útilegubúnað en annars hefði verið.

En auðvitað eru til mörg önnur góð kerfi sem gera manni kleyft að verða óháðari peningum.

Ég hef líka búið í kommúnu þar sem við vorum í áskrift á landbúnaðarvörum frá býli með lífrænni rækt, og Rie ein af sambýlendunum af býlinu keyrði einu sinni í viku með birgðir á heimilin sem voru hluti af kerfinu í Kaupmannahöfn.Síðan tókum við þátt í að taka til á býlinu, dytta að og annað slíkt þegar á þurfti að halda. En peningar voru hluti af þessu kerfi þar eð við fengum heilnæmt grænmeti og kjöt gegn heildsöluverði.

Vinur minn Filip býr í sambýli rétt utan við Hróarskeldu þar sem íbúar 30 íbúða borða saman á hverju kvöldi og skipta með sér verkum varðandi innkaup, matargerð og frágang. Þau borða saman dag hvern og verða að skrifa inn á dagskrá ef þau geta ekki tekið þátt í borðhaldi. Þau kaupa inn stóra sekki af basisvörum og borga í sameiginlegan sjóð til að það sé hægt. Þau geta í staðinn hlaupið í ískáp sambýlisins og sótt sér mjólk, hveiti og aðrar basisvörur þega einstaka heimili þurfa á því að halda. Sparnaðurinn við þetta fyrirkomulag er um 50%.

Þá hef ég verið meðlimur banka sem hafði það eitt að markmiði að græða ekki. Hann er í Kaupmannahöfn.

Til að geta tekið þátt í svona þá verður maður að vera skráður og svona kerfi byggir á trausti eins og öll viðskiptakerfi. Útgangspunkturinn er að fólk sé heiðarlegt og ekki gráðugt. Að það þurfi ekki á öðru að halda en það sem gerir það satt. Ofgnótt er ekki metin til verðmæta.

• LETS - Local Exchange Trading Systems
• Hófst í Vancouver, Kanada, 1983; nú fjölmörg LETS-kerfi í Ástralíu, Nýja Sjálandi og Bretlandi, auk Kanada, USA ofl....

-        Þátttakendur skrá vöru eða þjónustu sem þeir hafa að bjóða, ellegar vilja kaupa, hjá sérstakri miðstöð

-        Sérstakar einingar („peningar"), oftast tengdar gjaldmiðli viðkomandi lands

-        Öðruvísi en hefðbundnir peningar:

• ekki „skortur"; engir vextir; engin LETSskipti út fyrir svæðið/hópinn

-        Hefur opnað þeim nýjar leiðir sem annars eru utangarðs, t.d. atvinnulausir

 

 

 

Er hægt að lifa án peninga?